అంబేడ్కర్ లాంటి మేధావులను తయారుచేయకుండా అక్కడే ఆగిపోయాం: ఆర్ఎస్ ప్రవీణ్ కుమార్

ఆర్‌ఎస్‌ ప్రవీణ్‌ కుమార్‌.. తెలుగు రాష్ట్రాల్లో పరిచయం అక్కర్లేని ఐపీఎస్‌ అధికారి. తెలంగాణ సాంఘిక సంక్షేమ గురుకులాల కార్యదర్శిగా ఆయన అందించిన సేవల గురించి ప్రత్యేకంగా చెప్పనవసరం లేదు.  నిమ్న వర్గంలో పుట్టి, యూనివర్సిటీలో వివక్షలను ఎదుర్కొని, ప్రతిష్ఠాత్మక హార్వర్డ్‌ విశ్వవిద్యాలయంలో చదువుకునే స్థాయికి ఎదిగారు. ఐపీఎ్‌సగా ఇంకా ఆరున్నరేళ్ల సర్వీసు మిగిలి ఉండగానే ఉద్యోగాన్ని వదులుకుని.. సమాజానికి సేవ చేయాలనే సంకల్పంతో రాజకీయాల్లోకి వచ్చారు. బీఎస్పీలో చేరి తెలంగాణలో విస్తృతంగా పర్యటిస్తున్న ప్రవీణ్‌ కుమార్‌.. తన అనుభవాలు, అభిప్రాయాలను ‘ఓపెన్‌ హార్ట్‌ విత్‌ ఆర్కే’లో పంచుకున్నారు.

సర్వీసులో ఉన్నప్పుడు బిజీగా ఉన్నారా..? ఇప్పుడా..?

ఇప్పుడు చాలా బిజీగా ఉన్నా. నిద్రపోవడానికి కూడా సమయం దొరకడం లేదు. సర్వీసులో ఉన్నప్పుడు నేనే బాస్‌. అప్పుడు పని గంటలు ఉండేవి. ఇప్పుడు జనం బాస్‌. మన టైం మన చేతిలో ఉండదు. రకరకాల సమావేశాలు, గ్రామీణ ప్రాంతాలకు వెళ్లి సమస్యలు తెలుసుకోవడం.. తిరిగి వచ్చాక వాటన్నింటినీ సమీక్షించుకోవడం.. ఇవన్నీ ఉన్నాయి. ఈ మధ్య  రాత్రి 12 గంటల కంటే ముందు ఇంటికి వెళ్లలేకపోతున్నాను. 

ఇప్పుడైతే బాగానే కిక్‌ వస్తోంది మీకు..?

చాలా ఆనందంగా ఉందండీ.. నిజంగా ఇంత ఆనందం ఎప్పుడూ లేదు. సోషల్‌ వెల్ఫేర్‌లో ఉన్నప్పుడు ఉన్న ఆనందం కంటే రాజకీయ రంగంలోకి వచ్చిన తర్వాత ఇంకా ఎక్కువ ఆనందం ఉంది. రానురాను కొత్త సవాళ్లు ఉంటాయని తెలుసు. అయితే వాటన్నింటికీ నేను మానసికంగా సిద్ధపడి వచ్చా.

బాగా లోతుగా స్టడీ చేశారా..?

లోతుగా స్టడీ చేశా. బట్‌ అంత లోతుగా స్టడీ చేయాల్సిన అవసరమూ లేదు. ఏమాత్రం చైతన్యం ఉన్నా, సమాజాన్ని కొంత అర్థం చేసుకోగలిగే ఏ వ్యక్తికైనా రాజకీయాలు అంత కష్టంగా అనిపించవు. కానీ నాకెందుకో రాజకీయాల్లోకి రావాలన్న అవసరం చాలా అర్జెంట్‌ అనిపించింది. అలా రాకపోతే చారిత్రక తప్పిదం చేశామన్న ఫీలింగ్‌ ఉంది కాబట్టే వచ్చా.

బాల్యంలో మీరు అంటరానితనాన్ని ఎదుర్కొన్నారా..?

డెఫినెట్‌గా.. అంటే టీచర్ల పిల్లలకు అంటరానితనం ఉండదని చాలా మంది అనుకుంటారు. అది సరికాదు. నేను తొమ్మిదో తరగతిలో ఉన్నప్పుడు దసరా పండుగ తర్వాత మా సోషల్‌ టీచర్‌ కొత్త షర్ట్‌ వేసుకుని వచ్చారు. అది బాగుందని నేను వెనుక నుంచి పట్టుకున్నాను. ఆ సార్‌ నన్ను బాగా కొట్టారు. అరేయ్‌.. నా షర్ట్‌ పట్టుకునే అర్హత నీకు లేదురా అన్నారు. నాకు అర్థం కాలేదు. తర్వాత మా మిత్రులు చెప్పారు. అరేయ్‌.. నువ్‌ మాదిగ కులం. అందుకే నీకా అర్హత లేదన్నది ఆయన ఉద్దేశం అని అన్నారు. ఊళ్లో ఎస్సీ కులానికి చెందిన పిల్లలను ఎవరూ ట్యూషన్‌కి పిలిచేవారు కాదు. స్కూళ్లలో వాళ్లను కొంచెం పక్కన పెట్టేవారు. దీంతో మా నాన్నగారు వాళ్లను మా ఇంటికి పిలిచి చదువు చెప్పారు. ఇది మాకు ఇళ్లు ఇచ్చిన భూస్వాములకు నచ్చలేదు. పంతులయ్యా.. మీరు మా కులపోళ్లకో లేక ఇంకొకరికో చదువు చెప్తే ఓకే కానీ.. ఆ మాలలు, చెంచులకు చదువు చెప్పొద్దని అభ్యంతరం చెప్పారు. దీంతో మూటా ముల్లె సర్దుకుని అక్కడికే వెళ్తానని మా నాన్నగారు అన్నారు. అక్కడ వాళ్లు మా నాన్న గారిని చాలా బాగా ఆహ్వానించారు. కోడిని కోసి, టెంకాయ కొట్టి, చెన్నకేశవ స్వామి ఆలయంలో పూజ చేసి మా నాన్న గారిని పిలిపించారు. మొత్తంగా ఇలాంటి వివక్షలు ప్రత్యక్షంగా, పరోక్షంగా చూశాను. 

నేను దళిత మేధావులను చాలాసార్లు అడుగుతుంటా.. స్వాతంత్య్రం వచ్చి 75 ఏళ్లయినా అంబేడ్కర్‌ పేరు తప్ప ఇంకొకరి పేరు ఎందుకు చెప్పరు..?

ఒకవైపు అంబేడ్కర్‌ భావజాలాన్ని ప్రచారం చేస్తూ, మనం అలాంటి మేధావులను తయారుచేయకుండా అక్కడే ఆగిపోయి, మారుతున్న ప్రపంచానికి అనుగుణంగా మన ఆలోచనా విధానాన్ని మార్చుకునే చలనశీలత తగ్గిపోయిందని నేననుకుంటాను. ఒక్క కాన్షీరాం గారే దాన్ని కొంత మార్చగలిగారు. 

అంబేడ్కర్‌ విగ్రహాలను దళితవాడలకే ఎందుకు పరిమితం చేస్తున్నారు?

అది మనువాద కుట్ర. అన్ని చోట్లా పెట్టుకోవాలి. అంబేడ్కర్‌ అందరివాడు. ఆయన న్యాయశాఖ మంత్రిగా రాజీనామా చేసింది దళితుల కోసం కాదు. హిందూ కోడ్‌ బిల్లు ఆమోదించలేదని. భారత దేశంలోని అన్ని వర్గాల మహిళలకు సమాన హక్కులు రావాలని చెప్పింది హిందూ కోడ్‌ బిల్లు. అధికారాన్ని తమ చెప్పుచేతల్లో పెట్టుకోవాలనుకునేవాళ్లు. వాళ్లు అంబేడ్కర్‌ను ఒక మూలకు తీసుకెళ్తున్నారు. అందరివాడిని కొందరి వాడిని చేశారు. నన్ను కూడా ఏదైనా ఇంటర్వ్యూ అయితే పాపం దళిత పోలీసు అధికారి అంటున్నారు. అదేంటి.. నేను ఇండియన్‌ పోలీసు అధికారిని. కేసీఆర్‌ కూడా అసెంబ్లీలో మాట్లాడుతూ దళిత పోలీసు అధికారి అన్నారు. నేను వెలమ పోలీసు అధికారి లేదా కమ్మ పోలీసు అధికారి అంటే ఒప్పుకుంటారా..? విద్య మీద మనం ఖర్చు చేయకపోవడం వల్లే అంబేడ్కర్‌ తర్వాత మళ్లీ అంబేడ్కర్‌, కాన్షీరాం తర్వాత మళ్లీ కాన్షీరాం రాలేదు. స్వేచ్ఛగా ఆలోచించేవాళ్లని సహించే పరిస్థితి ఈరోజు మన దేశంలో లేదు.

పరిటాల రవి హత్య జరిగినప్పుడు మీరు అనంత ఎస్పీగా ఉన్నారు. ఆ హత్యకు మీ ప్రత్యక్ష లేదా పరోక్ష సహకారం ఉందని ఆరోపణలు వచ్చాయి.?

అవి ఆరోపణలేనండీ. వాస్తవాలు కాదు. పరిటాల హత్య కేసును దర్యాప్తు చేసింది సీబీఐ. ప్రతిభ ఉన్న ఐపీఎ్‌సలనే అందులోకి తీసుకుంటారు. పరిటాల రవి ప్రాణాలకు ప్రమాదం ఉందని, దీనికి కుట్ర ఎక్కడో జైలులో జరుగుతోందని చాలా మంది చెబుతున్నారని.. రవి కూడా నాకు ఫిర్యాదు చేశారని నేను ప్రభుత్వానికి ఒక లేఖ ఇచ్చాను. ఎస్పీగా అది నా బాధ్యత. దానిపై నిర్ణయం తీసుకోవాల్సింది ప్రభుత్వం. హత్య జరిగిన తర్వాత ప్రవీణ్‌ కుమార్‌ దర్యాప్తు మాత్రమే చేయగలడు. తనపై హత్యకు కుట్ర జరుగుతోందని రవికి తెలుసు. మేం కూడా ఎన్నోసార్లు చెప్పాం. నేను ప్రాణాలను ప్రేమించే మనిషిని.

ఈ గెటప్‌ ఎందుకు అలవాటు చేసుకున్నారు..?

2008-09లో నాకెందుకో ఓసారి గుండు చేసుకుంటే బాగుండనిపించింది. మొదట్లో  కొంచెం కష్టం అనిపించింది. మా పిల్లలు అభ్యంతరం చెప్పారు. తర్వాత మెల్లగా అందరికీ అలవాటైపోయింది. 

మీకు కేసీఆర్‌కి తగాదా వచ్చి రాజకీయాల్లోకి రాలేదా..?

తగాదా ఏం లేదు. నేను ప్రభుత్వం ఇచ్చిన బడ్జెట్‌లో రూ.వెయ్యి కోట్లను చాలా జాగ్రత్తగా ఖర్చు పెట్టి, వందలాది మంది డాక్టర్లను తయారు చేయగలిగాను. విద్యార్థుల కోసం లా కాలేజీలు, ఫైన్‌ ఆర్ట్స్‌ కాలేజీలు నిర్మించగలిగాను. ఎంతో మంది సెంట్రల్‌ యూనివర్సిటీలకు వెళ్లారు. ఈ రోజు ఇళ్లల్లో పనిచేసుకునే వారి పిల్లలు లేడీ శ్రీరామ్‌, సెయింట్‌ స్టీఫెన్స్‌ వంటి ప్రతిష్ఠాత్మక కాలేజీల్లో చదువుతున్నారు. నేను దీనిపై మా మంత్రిగారితో పాటు అధికార, ప్రతిపక్ష ఎమ్మెల్యేలకు ప్రజెంటేషన్‌ ఇచ్చాను. మీరు దయచేసి వీటి గురించి ముఖ్యమంత్రి గారిని అడగాలని విజ్ఞప్తి చేశాను. నేను వారికి ఒక ఆరు పాయింట్లు రాసిచ్చాను. అందులో ఇంకా ఎక్కువ స్కూళ్లు పెట్టాలని చెప్పాను. ‘ఏటా ఎస్సీ, ఎస్టీ సబ్‌ ప్లాన్‌ కలిపి రూ.24 వేల కోట్ల బడ్జెట్‌ పెడుతున్నారు. ఇందులో వీలైనంత వరకు విద్యాసంస్థలు పెట్టండి. బాగా చదువుకున్న టీచర్లను నియమించండి. విద్యార్థులను విదేశాలకు పంపించండి. వాళ్ల దారి వారే వెతుక్కుంటారు’ అని సూచించాను. వాళ్లు కేసీఆర్‌కు ఇచ్చారో.. లేదో నాకు తెలియదు. నాకు రూ.10లక్షలు ఇస్తే ఐపీఎస్‌ కాలేదు. మంచి విద్య ఇస్తే అయ్యాను. 

ఆ ప్రతిపాదన ఏమైంది..?

అది చెత్తబుట్టలో పడింది. అక్కడ పెద్ద దావత్‌ జరిగింది. ప్రవీణ్‌ కుమార్‌ను, ప్రశ్నించే స్వభావమున్న ఐఏఎస్‌ అధికారులను, సీఎం ఆలోచనా విధానాలను ఒప్పుకోని వ్యక్తులను పక్కన పెట్టాలని నిర్ణయించారు. తర్వాత దళిత బంధు పథకం వచ్చింది. ప్రతి కుటుంబానికి రూ.10 లక్షలు.. తెలంగాణలో 17 లక్షల కుటుంబాలు ఉన్నాయి. అంటే.. 1.7 లక్షల కోట్లు కావాలి. అసలు తెలంగాణ బడ్జెట్‌ ఎంత..? ఇప్పుడు ప్రభుత్వ ఉద్యోగులకు కూడా దళిత బంధు పథకం ఇస్తామని అంటున్నారు. ఇది ఎవరి డబ్బు..? ఏమాత్రం శాస్త్రీయమైన పరిశోధన జరగకుండా.. ఆ డబ్బులు ఎక్కడి నుంచి తీసుకురావాలనే ఆలోచన లేకుండా.. ఒక లోతైన విశ్లేషణ లేకుండా.. పైలట్‌ ప్రాజెక్టులో ఏమీ చేయకుండా.. అకస్మాత్తుగా పది మందితో దళిత బంధును ప్రారంభించారు. తర్వాత హుజూరాబాద్‌లో మొదలు అన్నారు. అసలు ఏడేళ్లలో ఎస్సీ కార్పొరేషన్‌కు సర్కారు కేటాయించిన డబ్బులు ఎంత..? అందులో విడుదల చేసిన నిధులు ఎన్ని..? ఇప్పటి వరకు ఎస్సీ కార్పొరేషన్‌ వల్ల ఎంత మంది మిలియనీర్లు అయ్యారు..?  ఈరోజు ఎంత మంది ఆసరా పెన్షన్‌ కోసం, డబుల్‌ బెడ్‌ రూం ఇళ్ల కోసం, మూడెకరాల భూమి కోసం ఎదురుచూస్తున్నారు..?

ఇది వరకు మంచి దళిత ఆఫీసర్లకు ఉన్నత పదవులు వచ్చాయి కదా..?

ఇప్పుడు పరిస్థితి చాలా దయనీయంగా, చాలా దుర్మార్గంగా ఉంది. వివక్షాపూరితంగా, కక్షపూరితంగా ఉంది. ఇప్పుడు పాడండి దొర ఏందిరో.. దొర పీకుడేందిరో అని.. నేను ఆ పాట ఎందుకు పాడానంటే.. ఆ రోజు ఆదిలాబాద్‌లోని లింగాపూర్‌ గ్రామంలో ఓ పేద వర్గం వారి ఇంట్లో లంచ్‌ చేశాను. అక్కడ ఓ పిల్లాడు గూడ అంజయ్య ఇంటికి తీసుకెళ్లాడు. ఆయన ఇల్లు చూస్తే నా కళ్లలో నీళ్లు వచ్చాయి. కేసీఆర్‌ కంటే ముందే తెలంగాణ వాదాన్ని ప్రజల్లోకి తీసుకెళ్లిన కవుల్లో గూడ అంజయ్య ఒకరు. ఆయన ఇల్లు శిథిలమైపోయి ఉంది. ఆయన చెల్లెలు ఆ ఇంటి పక్కనే ఉంటోంది. తడకల గుడిసెలో చలిలో నిద్రపోతూ ఆమె దీనావస్థలో ఉంది. నాకు చాలా కోపం, బాధ కలిగాయి. ‘మీకు ఎవరెవరో కవులు కనిపిస్తారు. ఆధిపత్య కులాల వారికి స్మృతి వనాలు కట్టిస్తారు. దొర ఏందిరో పాట రాసినందుకే గూడ అంజయ్యపై మీకు కోపమా..?’

ఎవరితోనైనా పొత్తు పెట్టుకునే అవకాశం ఉందా..?

 నాకు అవగాహన ఉన్నంత వరకూ అలాంటిదేమీ లేదు. బహుజనులకు న్యాయం జరుగుతుందని అనుకుంటే.. ఎన్నికల తర్వాతే దానిపై పార్టీ ఆలోచిస్తుందని నా భావన.

తెలంగాణలో వివిధ వర్గాల మధ్య చాలా వైరుధ్యాలు ఉన్నాయి. ఇక్కడ ఐక్యత ఎలా సాధ్యం..?

ప్రయత్నం చేస్తే తప్పకుండా సాధ్యం అవుతుంది. నేను క్షేత్రస్థాయిలోకి వెళ్లనంత వరకూ మీలాగే అనుకున్నాను. వెళ్లాక చాలా మంచి స్పందన వస్తోంది. 

ఎన్నికల వ్యవస్థలో డబ్బు కావాలి. ఇప్పుడున్న పరిస్థితుల్లో తెలంగాణలో బీఎస్పీ మనుగడ ఎలా సాధ్యం..?

నాకు చాలా ఆశలున్నాయి. తెలంగాణలో ఆశావాదుల సంఖ్య పెరుగుతోంది. తొమ్మిదేళ్లుగా గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో తిరుగుతూ విద్యార్థులను, తల్లిదండ్రులను చైతన్యవంతుల్ని చేశాను. పిల్లలను చదివిస్తూ, ఉపాధ్యాయులతో మాట్లాడుతూ వచ్చాను. కాబట్టి తెలంగాణ సమాజంపై పరిశోధన చేసి, నేనిప్పుడు కొత్తగా తెలుసుకోవాల్సిన అవసరం లేదు. కానీ, గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో బీసీ సామాజిక వర్గాలు, ఆధిపత్య కులాల్లో ప్రగతిశీల భావాలున్న వ్యక్తులు ఒక కొత్త నాయకత్వం కోసం వెతుకున్నారన్న ఫీలింగ్‌ నాకు కలుగుతోంది. చాలా చోట్ల బీసీలు, ఎస్సీల మధ్య వైరుధ్యాల కంటే కలిసి పనిచేద్దామనే భావనే ఎక్కువగా ఉంది. ప్రత్యేకించి ఎంబీసీ, ఇతర కులాల్లో వస్తోంది. 

మీరు ఇలా చేస్తారనే.. ముందు ఎస్సీలను పక్కకు లాగి ఉంటారు కేసీఆర్‌..?

బీఎస్పీ నుంచి, ప్రవీణ్‌ కుమార్‌ నుంచి అర్జెంటుగా ఈ దళిత సమాజాన్ని లాక్కోవాలంటే కుటుంబానికి రూ.10 లక్షలు ఇవ్వాల్సిందేనని నిర్ణయించారు. ఏడేళ్లలో కేసీఆర్‌ ఇచ్చిన హామీలకు, చేస్తున్న వాటికి పొంతన లేదు. హుజూరాబాద్‌లో పేద ముదిరాజ్‌ కులం నుంచి లేక లేక ఎమ్మెల్యే వచ్చారు. మీ మధ్య విభేదాలు ఉండొచ్చు. కానీ, ఆయనను ఓడించాలని సర్వ శక్తులు ఒడ్డి, ప్రజల కష్టార్జితమైన డబ్బుతో దళిత బంధు పెట్టారు. వాసాలమర్రిలో రూ.3 కోట్లతో ప్రజలకు దావత్‌ ఇచ్చారు. ఇప్పుడు చాలా శాఖల్లో ఉద్యోగులకు జీతాలు లేవు. వాళ్ల నోట్లో మన్ను కొట్టి, ఒక బీసీ ఎమ్మెల్యేను ఓడించడానికి రూ.వెయ్యి కోట్లు ఎందుకు ఖర్చు పెట్టాలి..? అది ఎవరి సొమ్ము. నేను బీఎస్పీలోకి వచ్చింది ప్రజల కష్టార్జితాన్ని అన్ని వర్గాల వారి విద్య, వైద్యం కోసం సమానంగా ఖర్చు పెట్టడం కోసం. బంగారు తెలంగాణలో 50 వేల సంచార జాతుల కుటుంబాలు కనీసం తిండి, బట్టలు లేకుండా అడుక్కు తింటున్నాయి. మరి అంతే తక్కువ జనాభా ఉన్న వెలమ కుటుంబాల్లో ఆగర్భ శ్రీమంతులు ఉన్నారు. నేను కులాలకు వ్యతిరేకం కాదు. కాళేశ్వరం ప్రాజెక్టులో పెట్టిన డబ్బుల్లో సగం వీళ్ల అభివృద్ధి కోసం పెట్టి ఉండొచ్చు కదా.

జయాపజయాలకు సిద్ధమై వచ్చారా.? ఒకవేళ విజయం సాధించని పక్షంలో ఇదే పాత్రలో కొనసాగుతారా..?

అన్నింటికీ ప్రిపేరై వచ్చాను. నాకు ఒక లక్ష్యం ఉంది. వంద శాతం కొనసాగుతాను.

తొమ్మిదో తరగతిలో కొంత లోకజ్ఞానం ఉంటుందిగా.. వివక్షలు ఎదురైనప్పుడు తుపాకీ పట్టాలనిపించలేదా?

లేదండీ.. కోపం ఉంటుంది. కానీ హింస అనేది సీరియస్‌ ఆప్షన్‌ కాదు. రెండోది, మహబూబ్‌నగర్‌ జిల్లాలో మావోయిస్ట్‌ కల్చర్‌ ఇంకా అడుగుపెట్టలేదు. అది వచ్చి ఉంటే బహుశా ఏమయ్యేదో..? 1984లో రాజేంద్ర నగర్‌ వ్యవసాయ విశ్వవిద్యాలయంలో పరిస్థితి చూసి నేను షాకయ్యాను. బాత్‌ రూముల మీద ఇది ఎస్సీలకు రిజర్వ్‌ చేయబడ్డది అని రాసి ఉంది. అగ్రకులస్థులు ర్యాగింగ్‌లో ఎస్సీ, ఎస్టీలను టార్గెట్‌ చేసేవాళ్లు. డైనింగ్‌ టేబుల్‌ మీద వీళ్లు ఒకవైపు, వాళ్లు ఒకవైపు కూర్చునే వాళ్లు. ఇక కొట్టుకోవడం, తన్నుకోవడం మామూలే. నేను తట్టుకోలేక అక్కడి నుంచి పారిపోయాను. మా అమ్మ నన్ను పట్టుకుని ఏడ్చింది. ఆవిడ సర్దిచెప్పడంతో మళ్లీ యూనివర్సిటీకి వచ్చాను. ఇలాంటి వాటి వల్లే అణచివేయబడ్డ వర్గాల్లో భయం ఉంటుంది. వాటిని ప్రతిసారీ చాలెంజ్‌ చేయాలనిపించేది. ఇప్పుడు చాలెంజ్‌ చేసే స్థితికి వచ్చాను. అప్పుడు మాత్రం చాలెంజ్‌ చేయలేదు.. యూనివర్సిటీలో ఎదుర్కొన్నాం. అలా చేయకపోతే బతికేవాళ్లం కాదు. మనం ఇక్కడే ఉండాలి. మన హక్కుల కోసం పోరాడాలనే చైతన్యం వచ్చేకొద్దీ అలాంటివన్నీ ఆపేశాం. నేను ఐపీఎస్‌ అయితే మా ప్రొఫెసర్‌ పద్మావతి గారు నమ్మలేదు. ‘ప్రవీణ్‌ నువ్వు ఐపీఎస్‌ అయ్యావా..? నువ్‌ పెద్ద రౌడీవో, గూండావో అవుతావనుకున్నాం’ అని అన్నారు. 

స్వాతంత్య్రానికి పూర్వం దారుణ అవమానాలకు గురైన రోజుల్లోనే అంబేడ్కర్‌ ఆ స్థాయికి ఎదిగారు. ఇన్ని సౌకర్యాలున్న సమాజంలో అణగారిన వర్గాలు ఎందుకు ఎదగలేకపోతున్నాయి?

చాలా కారణాలున్నాయి. ఆయన దార్శనికతతో వచ్చిన మేధావులు వాళ్ల కుటుంబాలకే చాలా వరకు పరిమితం కావడం. వాళ్లేమైనా చేయాలనుకున్నా ఇప్పుడు రాజ్యం కూడా అంతకంటే ఎక్కువ తెలివిగా ఉంది. అప్పట్లో అంబేడ్కర్‌ ప్రత్యర్థి వర్గంలోనూ కొంత ప్రజాస్వామ్య విలువలు ఉండేవి. ఆయనతో ఏకీభవించినా, విభేదించినా చివరికి మనమంతా మిత్రులమేనన్న భావనతో ఉండేవారు. 1960-70 వచ్చేసరికి దౌర్జన్యంగా కేసులు పెట్టడం లేకపోతే ప్రమోషన్లు ఆపడం, వర్సిటీల్లో సీట్లు ఇవ్వకపోవడం వంటివి చేస్తున్నారు.  

ఇంటర్వ్యూ తర్వాతి భాగం కోసం క్లిక్ చేయండి